دکتر محسن امانی

در مواقعی پیش می آید که افراد با لمس گردن خود و یا نواحی دیگر در ناحیه سر و گردن متوجه ایجاد برجستگی و برآمدگی پشت آن می شوند که با گذر زمان نیز این برجستگی بزرگتر می شود.
اولین چیزی که به ذهن آنان می رسد رشد غیر عادی سلول های آن ناحیه و ترس از سرطان است! در این هنگام شاید استرس و ترس بر شما حاکم شود، اما نگران نباشید زیرا اکنون با نور آگاهی در علم پزشکی تقریبا اکثر تومور ها قابل درمان هستند.
انواع سرطان های سر و گردن، یکی از مسائل پراهمیت و حساس در حوزه پزشکی است که ممکن است برای بسیاری از افراد باعث نگرانی و ترس شود. این نوع تومورها می‌توانند به طور مستقیم بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند و در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب، مشکلات جدی برای بیمار ایجاد کنند. اما با پیشرفت‌های روزافزون در حوزه جراحی تومورهای سر و گردن، امکانات بهبود و درمان این بیماران به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. انواع سرطان‌های سر و گردن، سرطان‌هایی هستند که از ناحیه سر و گردن شروع می‌شوند. انواع زیادی از سرطان وجود دارد که می‌تواند در سر و گردن ایجاد شود. هر نوع با رشد سلول‌هایی شروع می‌شود که می‌توانند به بافت سالم بدن حمله کرده و آن را از بین ببرند.

مرور کلی بر سرطان سر و گردن

سرطان سر و گردن اصطلاحی کلی است که برای توصیف انواع تومور های بدخیم در دهان، لب‌ ها، گلو، بینی، سینوس‌ ها، حنجره و غدد بزاقی به کار می‌رود. این سرطان‌ ها در مجموع حدود ۴ درصد از کل سرطان‌ ها در ایالات متحده را تشکیل می‌ دهند.
تشخیص سرطان سر و گردن می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد. با این حال، خبر خوب این است که درمان‌های مؤثری برای این بیماری وجود دارد، از جمله جراحی، رادیوتراپی، شیمی‌درمانی، داروهای هدفمند و ایمونوتراپی.
دکتر آرتی باتیا، انکولوژیست در بیمارستان سرطان Smilow، می‌گوید: «برنامه درمانی توصیه‌شده ممکن است شامل ترکیبی از درمان‌های ذکر شده باشد و بر اساس محل و مرحله سرطان، به صورت شخصی‌سازی‌شده برای بیمار در نظر گرفته می‌شود.»

سرطان‌ سر و گردن چیست؟ 

حدود ۹۰ درصد از سرطان‌های سر و گردن، کارسینوم سلول سنگفرشی (یا سرطان سلول سنگفرشی) هستند. این یعنی آن‌ها از سلول‌هایی به نام سلول‌های سنگفرشی (اسکواموس) نشأت می‌گیرند. سلول‌های سنگفرشی، سلول‌های نازک و صافی هستند که لایه بالایی غشاهای مخاطی مرطوب را تشکیل می‌دهند. این غشاها، حفره دهان، بینی و حلق را می‌پوشانند.
انواع کمیاب‌تری از سرطان سر و گردن نیز وجود دارد، مانند آدنوکارسینوم (سرطان غده‌ای) که در سلول‌های غده‌ ای ایجاد می‌شود، سارکوم (سرطان بافت نرم) و لنفوم (سرطان سیستم لنفاوی).

سرطان سر و گردن انواع مختلفی دارد که هر کدام بر اساس قسمتی از سر یا گردن که در آن ایجاد می‌شود، نامگذاری می‌شود (مانند نمونه‌های زیر). شایع‌ترین محل‌های سرطان سر و گردن، حفره دهان، حنجره و حلق (اوروفارنکس) هستند.

سرطان های سر و گردن

بخشی از بدن که سرطان در آن شروع می شود، محل اولیه نامیده می شود. سرطان می تواند از محل اولیه به سایر بافت های بدن سرایت کند. در سرطان با منشا ناشناخته (CUP) در سر و گردن، سلول های سرطانی در غدد لنفاوی ناحیه سر و گردن یافت می شوند، اما پزشکان قادر به تعیین محل دقیق شروع سرطان در سر یا گردن نیستند.
اکثر تومور های سر و گردن با منشا ناشناخته از نوع سلول سنگفرشی هستند، اما می توانند به صورت آدنوکارسینوم (سرطان غده‌ای) یا انواع دیگر سرطان نیز بروز پیدا کنند. پیدا کردن محل اولیه سرطان به پزشکان کمک می کند تا بهترین دوره درمان را برای بیمار تعیین کنند.

علائم سرطان سر و گردن

علائم شایع سرطان سر و گردن عبارتند از:
🔵️ غده در گردن: توده بدون درد که معمولا سفت است و به بافت‌های اطراف چسبیده است.
🔵️ زخم دهان، لب یا گلو که بهبود نمی‌یابد: این زخم‌ها ممکن است قرمز، سفید یا مخلوطی از هر دو باشند.
🔵️ گلودرد مداوم: این نوع گلو درد معمولا با داروهای بدون نسخه و استراحت برطرف نمی‌شود.
🔵️مشکل یا درد هنگام بلعیدن: احساس گیر کردن غذا در گلو یا دردناک بودن بلعیدن می‌تواند نشانه‌ای از سرطان سر و گردن باشد.
🔵️ گرفتگی صدا یا تغییر صدا: گرفتگی صدا که بیش از چند هفته طول بکشد و یا هرگونه تغییر در کیفیت صدا می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.
🔵️ درد گوش: به خصوص دردی که به نظر می‌رسد با عفونت گوش مرتبط نباشد.
علائم دیگری نیز ممکن است بر اساس محل سرطان وجود داشته باشد. برای مثال، سرطان حفره دهان می‌تواند باعث خونریزی از دهان شود و سرطان بینی می‌تواند باعث گرفتگی بینی یا خونریزی از بینی شود.
نکته: مهم است که بدانید این علائم می‌توانند ناشی از مشکلات دیگری غیر از سرطان نیز باشند. با این حال، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص اگر بیش از چند هفته طول بکشد، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان زودهنگام ضروری است.

تشخیص سرطان سر و گردن معمولاً شامل چندین مرحله است، از جمله:
⬅️ سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های آزمایشگاهی: پزشک در مورد سابقه سلامتی شما سوال می‌پرسد، علائم را بررسی می‌کند و ممکن است آزمایش خون و سایر آزمایش‌های تشخیصی را درخواست کند.
(همانطور که گفتیم پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم شما سوال خواهد کرد. همچنین معاینه فیزیکی کامل از جمله بررسی دهان، گلو، بینی، گردن و گوش انجام می‌دهد. آزمایشات خونی به شمارش گلبول‌های سفید خون و بررسی عملکرد کلی بدن کمک می‌کند.)

تعیین مرحله (Staging)؛ پس از تشخیص سرطان، مرحله سرطان تعیین می‌شود. مرحله به محل تومور، اندازه آن و اینکه آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، اشاره دارد. مرحله سرطان به تعیین نوع درمان و پیش‌آگهی بیماری کمک می‌کند.

درمان سرطان سر و گردن

خوشبختانه روش‌های درمانی متعددی برای سرطان سر و گردن وجود دارد. انتخاب نوع درمان بستگی به عوامل مختلفی از جمله محل سرطان، اینکه آیا محدود به یک ناحیه است یا به سایر نقاط بدن گسترش یافته است، و شرایط عمومی بیمار دارد.

⬅️ جراحی: برداشتن تومور با جراحی اغلب برای درمان سرطان‌های سر و گردن استفاده می‌شود. جراحی ممکن است به تنهایی یا همراه با رادیوتراپی و شیمی‌درمانی انجام شود. در برخی موارد، برداشتن غدد لنفاوی مجاور نیز به عنوان بخشی از درمان در نظر گرفته می‌شود.

در آخر

توجه داشته باشید که همه تومورهای سر و گردن سرطانی نیستند و شما فقط ممکن است در آن ناحیه توده احساس کنید. چیزی که مهم می باشد، این است که به محض احساس توده در ناحیه سر یا گردن، برای بررسی بیشتر؛ فورا با جراح سر و گردن ارتباط برقرار کنید.